Boazum, grenst voor een deel ook aan de Slachtedyk. Een oude slaperdijk met een rijke historie, van inpoldering, strijd tegen het water en dijkhuizen. Tegenwoordig kent iedereen de Slachtedyk dankzij de Slachtemarathons, waar men in 2000 mee gestart is en welke (als het goed gaat) elke 4 jaar gehouden wordt. Deze oase van rust is dan 1 dag een podium van 42 kilometer lang, met muziek, dans, cultuur en 15000 lopers.
Waar Boazum westelijk de spoorlijn heeft, loopt zuidelijk en oostelijk de Slachtedyk om het dorp, in de vorm van de echte oude grasdijk. En daar waar de Slachte en het spoor elkaar kruisen is de grasdijk al overgegaan in een verharde weg van beton en gaat dan langs de afslag naar Makkum richting Lutkewierum.
Het zeer grillige verloop van de dijk is te verklaren uit het feit dat de dijk is ontstaan bij inpoldering en waarbij vele kleine polders werden ingelijfd en ook de polderdijken die om die kleine polders lagen werden samengevoegd tot de Slachtedyk zoals we die nu kennen. Een proces van inpolderen wat dus al gestart is zo rond 1100.
Ver daarvoor loosde Fryslân haar overtollige water via een tal van riviertjes en kreken naar zee. De loop van de rivier de Boarn, welke ontsprong in het hoogveengebied bij Bakkeveen en stroomde via Akkrum richting Berlikum en Stiens en kwam daar als een kilometers brede trechtermond uit in de Waddenzee. Deze trechtermond staat bekend als de Middelzee en de Middelzee verdeelde Fryslân in tweeën in Westergo en Oostergo. En zo rond 800 was Westergo dus nog een eiland met bijvoorbeeld Wommels op het eiland Westergo en Sneek en Scharnegoutum aan de andere kant van de Middelzee. De eerste bewoners vestigden zich al enige eeuwen voor Christus op de kwelderwallen. Vanaf de vijfde eeuw na Christus is er sprake van ononderbroken bewoning van deze streken. Kenmerkend voor Westergo zijn de vele terpen waarvan die van Hogebeintum met 9 meter wel de hoogste is. En toen het gevaar voor overstroming eeuwen later was beteugeld werd ook het vlakke land bebouwd. En zodoende behoorden deze streken in de middeleeuwen tot de dichtstbevolkte gebieden van Europa omdat de vruchtbaarheid van het land tot grote welvaart leidde. Zo rond het jaar 1000 slibde de Middelzee dicht en werden de eerste polders aangelegd tussen Sneek en Bolsward en in 1170 werd het eerste nieuwe dorp aangelegd in de Middelzee, en dat was Nijland. De voor Boazumers bekende Zwette tussen Sneek en Leeuwarden (wat heel vroeger een dijk was) is de scheidslijn tussen Westergo en Oostergo in onze streek.
Vandaag de dag is de Slachtedyk een cultuurhistorisch monument en ligt het beheer in handen van It Fryske Gea. Het monumentale dijkcomplex loopt vanaf de Waddenzee bij Oosterbierum en eindigt 42 kilometer verder bij Jongemastate in Raerd. Een kilometer of 7-8 eerder passeert de dijk zuidelijk Boazum.
Het in Boazum meest bekende huis aan de Slachtedyk is ongetwijfeld, Het Blauwpansdykhuis, wat in 2000 werd herbouwd nadat het door brand verwoest was. Als we de Slachte dan volgen dan komen we aan de Hegedyk ook het eerste dijkhuis tegen wat al eerder werd benoemd. Dit dijkhuis “de Kneppelen” was 1 van de 27 dijkhuizen aan de Slachte waar de bewoner een stuk dijk pachtte en zodoende meestal een stuk of 8 koeien hield in de schuur.
De basis voor deze wandeling komt uit de vroegere tijden toen we nog veel te voet deden (verplicht) en toen we nog naar de kerk gingen. Het gaat hier over een rondje Boazum wat voor een groot deel loopt over een zeer oud kerkpad wat ligt tussen Boazum en Lutkewierum/Rien. En vroeger was het op zondag druk op een dergelijke route. Nu is het veelal een oase van rust en misschien wel een bezinningsroute, wie zal het zeggen.
Het start en eindpunt is de Waltawei, midden in het dorp. Je kunt via de dr. Miedemastraat en de Pôlle het paadje langs de Bûtensprong volgen en zo op de Singel komen, of je gaat gelijk van de Waltawei de Singel op. Je volgt de Singel zo’n 400 meter richting het spoor (en vergeet niet het bord van de Fûgelwacht even te lezen) en direct na het spoor linksaf het weiland in. Na een 50 meter rechts aanhouden en de sloot volgen en je ziet dan het prachtige heechhout al liggen op zo’n 200 meter afstand.
Je gaat het heechhout over en gaat verder rechtdoor de sloot volgend richting Makkum met Makkum 3 in beeld.
Je komt dan op een betonpad en daar ga je gelijk linksaf. Na een 600 meter weer links en dan loop je op de Slachtedyk. Steeds de weg volgen en dan de spoorlijn oversteken en rechtdoor de Sylsterdyk opgaan en deze weg volgen. Na een 500 meter gaat de asfaltweg over in een echte ouderwetse grasdijk. Deze grasdijk vervolg je ruim 1,5 kilometer en je kunt dan linksaf over een soort van mini loopbrug/plank en dan zie je een tegelpad liggen van een 100 meter. Dit volg je en je komt dan op de Trochsnijing, daar direct weer links om zodoende na een paar honderd meter weer terug te keren op de Waltawei.
Een mooie route van ± 5 kilometer met een eeuwenoude ontstaansgeschiedenis.
